Konferencja naukowa pt.: „Kościół pw. Św. Apostołów Piotra i Pawła we Wrzeszczu. Architektura, ludzie historia”. Konferencja ta jest organizowana przez Ks. kmdr por. Sławomira Pałkę -proboszcz Parafii wojskowo - cywilnej pw. Matki Odkupiciela w Gdańsku – Wrzeszczu.
Konferencja ma wiele celów, popularyzację unikalnej architektury sakralnej w oparciu o wiedzę historyczną budowy kościołów ewangelickich w okresie końca XIX i początku XX wieku, rejencji gdańskiej i kwidzyńskiej, które administracyjnie obejmowały teren Prus Zachodnich. Dalej historię Kościoła Luterańskiego w Gdańsku Wrzeszczu, parafii wojskowej kościoła katolickiego od 1945 roku, jej ogromnego wpływu na życie Gdańszczan i dzielnicy Wrzeszcza (w tym także pracowników naukowych i studentów Politechniki Gdańskiej), od pierwszych kapelanów pracujących w tej świątyni, zachowania polskiej tożsamości, katolickich i patriotycznych postaw i świadectw wpływających z tej wspólnoty.
To także moment pokazania zachowanej od momentu jego budowy oryginalnej i historycznej substancji tego kościoła. To w końcu element istniejącej i nie możliwej do zatarcia wieloreligijnej i wielokulturowej historii Miasta Gdańska.
W konferencji chcielibyśmy ukazać między innymi:
- system budowy kościołów ewangelickich, czyli gdzie państwo pruskie było głównym inwestorem budowlanym i inicjatorem rozwoju architektury luterańskiej – poprzez adaptacje upaństwowionych zamków i klasztorów na kościoły ewangelickie, oraz dzieła wybitnych niemieckich architektów stołecznego Berlina;
- źródła finansowania inwestycji poprzez kolekty, środki parafialne, podarunki królewskie i cesarskie oraz działalność pruskiej komisji osiedleńczej, a z tego wywodzącej się akceptacji neogotyku jako optymalnego stylu budowlanego, które zapewniało dofinansowywanie państwa pruskiego, w tym także wyposażenia wielu kościołów ewangelickich, prezentując dzieje ołtarzy, ambon, organów, chrzcielnic, malarstwa sztalugowego, mozaikowego i witraży. W przypadku objęcia patronatu cesarskiego Styl architektoniczny w jakim budowany był kościół ewangelicki był wypadkową polityki cesarstwa. W Rzeszy Wilhelm II widział się jako Fryderyk I Barbarossa, stąd królowała tu architektura neoromańska. W Prusach, gdzie cesarz występował jako spadkobierca Albrechta Hohenzollerna, ostatniego wielkiego mistrza i założyciela świeckich Prus, mogła występować wyłącznie architektura neogotycka. Jeśli bowiem wspólnota parafialna chciała mieć kościół zbudowany w innym stylu, wtedy musiała sfinansować sobie budowę z własnych środków;
- Identyfikację witraży i inskrypcji na dzwonach oraz zdobiących je wizerunków jako wstęp do omówienia udziału Wilhelma II i jego żony Auguste Victorii w procesie fundacyjnym, w tym konkretnych fundacje i ich ikonografię, w tym np. dzwon z kościoła w Gdańsku, który był dekorowany wizerunkami wielkich mistrzów zakony krzyżackiego;
- Analizę działalności patronackiej pary cesarskiej. Powstanie i działalność Evangelischer Kirchenbauverein, jako stowarzyszenia, w którym działali architekci realizujący fundacje cesarskie w Prusach, w oparciu o prezentację architektury kościoła pw. św. APP Piotra i Pawła po to, by stworzyć bazę do porównania stylistyki budowli ewangelickich i konkretnych rozwiązań formalnych, w Prusach Zachodnich i to zarówno kościołów świeckich jak i garnizonowych;
- Rolę kościoła po wojnie i poszczególnych jej kapłanów w tworzeniu wspólnoty parafialnej i jej oddziaływania na życie mieszkańców Wrzeszcza w każdym wymiarze.
Komitet Honorowy Konferencji:
- JE ks. Biskup gen. brygady Józef Guzdek Ordynariusz Polowy WP,
- JE ks. bp płk Mirosław Wola Naczelny Kapelan Wojskowy - Ewangelicki Biskup Wojskowy,
- Pani Cornelia Pieper Konsul Republiki Federalnej Niemiec w Gdańsku,
- Pan Mieczysław Struk Marszałek Województwa Pomorskiego,
- Pan Dariusz Drelich Wojewoda Pomorski,
- Pan Paweł Adamowicz Prezydent Miasta Gdańska,
- Pan prof. Andrzej Januszajtis – b. dyrektor Instytutu Fizyki PG, wybitny znawca, propagator historii Gdańska,
- Pan prof. UG dr hab. Waldemar Ossowski Dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Gdańska,
Organizatorzy:
- Parafia wojskowo - cywilna pw. Matki Odkupiciela w Gdańsku – Wrzeszczu
- Muzeum Historyczne Miasta Gdańska
- Instytut Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego Polskiej Akademii Nauk
Prelegenci i tematy:
PROGRAM KONFERENCJI | |
godzina 10.00 - 12.00; część 1 - HISTORIA | |
Dr hab. Sławomir Kościelak, prof. UG | Państwo pruskie a kościół ewangelicki w Prusach Zachodnich na przełomie XIX i XX wieku z gdańskiej perspektywy |
Dr Jan Daniluk | Życie parafii od powstania do 1945 r. |
Dr Daniel Gucewicz | Pod znakiem komunizmu. Dzieje parafii po II wojnie światowej. |
Przerwa kawowa | |
Barbara Szczepuła | Nowe życie w poniemieckich domach. |
Dr Andrzej Drzycimski | Ksiądz ppłk Tadeusz Błoński SDB Tadeusz Błoński, kapelan Wojska Polskiego i internowanych. |
godzina 12,30 -14,30; część 2 - ARCHITEKTURA | |
Aurelia Bladowska | Od wsi do miasta - urbanistyczny i architektoniczny rozwój Wrzeszcza. |
Maja Mociewicz | Kościoły gdańskie w XIX i na początku XX wieku. Przegląd architektury. |
Dr hab. Piotr Birecki prof. UMK | Kościół na tle architektury XIX- wiecznych kościołów garnizonowych Prus Zachodnich. |
Anna Żychska | Konserwacja polichromii kościoła garnizonowego w Gdańsku Wrzeszczu. |
Dr hab. Piotr Birecki prof. UMK | Od Malborka do Wrzeszcza, czyli o witrażach w kościołach ewangelickich Prus Zachodnich. |
Dr Błażej Musiałczyk | Organy kościoła garnizonowego w Gdańsku Wrzeszczu – rys historyczny w kontekście działań organmistrzowskich E. Kempera. |
Dr Błażej Musiałczyk | Mini koncert organowy |
Prof. Andrzej Januszajtis | Podsumowanie |
